Kunnen katten downsyndroom hebben?

Kunnen katten downsyndroom hebben? Dierenartsen horen deze vraag vaker dan je denkt. Mensen stellen deze vraag meestal wanneer hun kat er niet normaal uitziet of zich abnormaal gedraagt, op een manier die doet denken aan het downsyndroom.

Katten met gekke koppies, abnormale gelaatskenmerken en afwijkend gedrag zijn populair op social media. Sommige huisdiereigenaren beweren een 'kat met Down' te hebben. Ze maken voor hun kant een Instagram of Facebook account, waardoor steeds meer mensen ervan overtuigd zijn dat katten downsyndroom kunnen hebben.

Kunnen katten downsyndroom hebben?

Hoewel het internet gonst van de berichten over katten met downsyndroom, komt deze aandoening niet voor bij katten. Het is gewoonweg niet mogelijk.

Allereerst even wat informatie over downsyndroom: Het is een afwijking waar jaarlijks 1 op de 600 tot 900 mensenbaby's in Europa mee wordt geboren. De afwijking treedt op wanneer het genetische materiaal van de foetus onjuist wordt gekopieerd en er een extra chromosoom 21 ontstaat (of een gedeeltelijk chromosoom 21). De afwijking wordt ook trisomie 21 genoemd.

Chromosomen ordenen het DNA in elke cel door het te bundelen, zodat cellen dit genetische materiaal kunnen doorgeven tijdens de celdeling. Een extra chromosoom 21 (of een gedeeltelijk chromosoom 21) veroorzaakt een reeks aangeboren afwijkingen die kenmerkende fysieke kenmerken opleveren in mensen met downsyndroom.

Volgens de National Down Syndrome Society delen mensen met downsyndroom één of meer van de volgende kenmerken:

• Lage spierspanning
• Klein postuur
• Schuin staande ogen
• Een diepe plooi door het midden van de handpalm

Het is belangrijk om op te merken dat mensen met downsyndroom er allemaal anders uitzien.

Waarom er geen katten met downsyndroom bestaan

Mensen hebben 23 chromosomen. Katten hebben er 19. Het is dus logisch dat katten geen extra chromosoom 21 kunnen hebben. Katten hebben echter wel degelijk zo nu en dan extra chromosomen.

In 1975 werd in de American Journal of Veterinary Research een onderzoek gepubliceerd waarin een zeldzame chromosoomafwijking in katers werd ontdekt. De katers hadden een chromosoom extra waardoor een afwijking ontstond die leek op het Klinefelter-syndroom bij de mens. Deze katten zijn vooral opmerkelijk omdat dit extra chromosoom genetisch materiaal bevat dat van invloed is op de tekening van de vacht. Door deze aandoening heeft de vacht van deze katers drie kleuren ('calico' of 'schildpad'), een kleurenpatroon dat normaal gesproken alleen bij poezen voorkomt.

Afwijkingen die lijken op die van downsyndroom

Op Instagram staan foto's en filmpjes van opmerkelijke katten die ontzettend populair zijn omdat hun baasjes beweren dat het ongebruikelijke uiterlijk van hun kat het resultaat is van extra chromosomen. Het is echter niet duidelijk of deze beweringen over chromosoomafwijkingen ooit gecontroleerd zijn via genetisch onderzoek.

Ondanks de twijfelachtige beweringen en biologische feiten, wordt de term 'kat met downsyndroom' veel gebruikt. Het is echter belangrijk om te vermelden dat de veterinaire gemeenschap downsyndroom bij katten niet erkent als veterinaire aandoening en bovendien de vergelijking van aandoeningen bij de mens met die bij dieren op basis van uiterlijke kenmerken of gedrag niet onderschrijft. Het zou kunnen worden uitgelegd als respectloosheid naar mensen die met deze aandoeningen leven.

Er zijn echter wel lichamelijke kenmerken en gedragingen die door goedwillende mensen per abuis gekwalificeerd kunnen worden als een menselijke aandoening ook bij katten voorkomt. Een zogenaamde 'kat met downsyndroom' vertoont meestal opvallende kenmerken, zoals:

• Brede neuzen
• Schuin staande ogen (die ver uiteen kunnen staan)
• Kleine oren of oren met een ongebruikelijke vorm
• Lage spierspanning
• Moeizaam lopen
• Moeite met plassen en poepen
• Slecht horen of zien
• Hartproblemen

Katten met afwijkende uiterlijke kenmerken en gedragingen

De afwijkende uiterlijke kenmerken en gedragingen van deze zogenaamde 'katten met downsyndroom' duiden op een andere afwijking die misschien niet eens aangeboren is.

Het uiterlijk en het gedrag van deze katten kan het gevolg zijn van een reeks problemen, waaronder infecties, neurologische afwijkingen, aangeboren afwijkingen en zelfs trauma. Katten die in de baarmoeder worden besmet met het panleukopenievirus (kattenziekte) kunnen verscheidene van de kenmerkende lichamelijke en gedragsafwijkingen ontwikkelen. Daarnaast zijn er katten met cerebellaire hypoplasie, een aandoening die een aantal van de gedragingen en eigenschappen van deze 'katten met downsyndroom' kan veroorzaken.

Katten met moeders die zijn blootgesteld aan bepaalde giftige stoffen kunnen verscheidene aangeboren misvormingen van de aangezichtsstructuur en het neurologische systeem hebben. Bovendien kan trauma aan de kop en de snuit, vooral op jonge leeftijd, leiden tot permanente neurologische schade en verwondingen van de snuit die al sinds de geboorte aanwezig lijken te zijn.

Verwachtingen voor katten met speciale behoeften

Als je kat afwijkend gedrag vertoont en er anders dan anders uitziet, heb je mogelijk een 'kat met speciale behoeften'. Katten met speciale behoeften vertonen vaak veel kenmerken die op het eerste oog lijken op downsyndroom, hoewel katten die afwijking niet kunnen ontwikkelen.

Katten met speciale behoeften hebben speciale zorg nodig. Hun baasjes moeten extra hun best doen om hen te beschermen tegen gevaar, denk bijvoorbeeld aan zwembaden, trappen, roofdieren en andere gevaren waar kwetsbare dieren aan blootgesteld kunnen worden. Zo hebben ze misschien hulp nodig bij dagelijkse dingen zoals het schoonhouden van de vacht, eten, drinken enz.) of hebben ze hulp nodig omdat ze slechtziend of slechthorend zijn.

Zorg ervoor dat je hoe dan ook kunt rekenen op de hulp van je dierenarts. Het is belangrijk dat iedereen die een kat met speciale behoeften heeft, op de hoogte is van alle mogelijkheden op het gebied van gezondheidszorg.